ALT SINIR AYLIKLARI

[admin]

ALT SINIR AYLIKLARI
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasında sigortalıya ve ölen sigortalının hak sahiplerine
bağlanacak aylıklarda alt sınır aylığı uygulaması Kanunun 55 inci maddesinin üçüncü
fıkrasında düzenlenmiştir.
1. Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Aylıklarında Alt Sınır Aylığı
Kanuna göre sigortalıya bağlanacak aylıklar ile ölen sigortalının hak sahiplerinin
aylıklarının hesabına esas alınacak alt sınır aylığı; sigortalının mevcut çalışma sürelerindeki
her yıl için bildirilen prim ödeme gün sayısı esas alınarak, bu prim gün sayısı karşılığında
Kanunun 82 nci maddesine göre tespit edilen prime esas günlük kazanç alt sınırları (asgari
prime esas kazançlar) üzerinden, talep veya ölüm yılına ait Ocak ayı itibariyle Kanunun 29
uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre belirlenen ortalama aylık kazancın % 35’inden,
sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa % 40’ından az olmayacaktır.
Sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eş veya çocuğu olup olmadığının tespiti,
sigortalıya bağlanacak aylık için tahsis talep; hak sahiplerine bağlanacak aylıklar için ise
sigortalının ölüm tarihindeki durumu esas alınarak yapılacaktır.
Malullük ve ölüm aylıklarında ikinci bir alt sınır kontrolü ise; Kanunun 4/1-(a),
4/1-(b) ve 4/1-(c) sigortalıları için ayrı ayrı olmak üzere;
- Malullük sigortasından dosya bazında her yıl bağlanan aylıkların aylık başlangıç
tarihinin ait olduğu yılın Ocak ayı itibarıyla yıl içine ait artışlar uygulanmaksızın hesaplanacak
tutarı,
- Sigortalıların ölümü halinde, ölüm sigortasından dosya bazında her yıl bağlanan
aylıkların aylık başlangıç tarihinin ait olduğu yılın Ocak ayı itibarıyla yıl içine ait artışlar
uygulanmaksızın hesaplanacak tutarları,
yaşlılık sigortasından bir önceki yılın son ödeme ayında söz konusu sigortalılar için
ayrı ayrı dosya bazında ödenen en düşük yaşlılık aylığından az olmayacaktır.
Kanunun 55 inci maddesinin dördüncü fıkrasındaki malullük aylığı alt sınırı ile 33
üncü maddesinin ikinci fıkrasındaki ölüm aylığı alt sınırı 2925 ve Kanunla mülga 2926 sayılı
kanunlara göre bağlanacak malullük ve ölüm aylıklarında, aynı kanunlar gereği bağlanan
yaşlılık aylığı ile kıyaslanarak uygulanacaktır.
Malullük ve ölüm aylıklarında esas alınacak bir önceki yılın son ödeme ayında ödenen
en düşük yaşlılık aylıklarını gösterir tabloya Genelge ekinde (Ek-7) yer verilmiştir.
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
177
2.2008/Ekim Sonrası Alt Sınır Aylığına Esas Aylık Bağlama Oranının Tespiti
Kanunun 55 inci maddesinin üçüncü fıkrası; “Bu Kanuna göre sigortalıya bağlanacak
aylıklar ile ölen sigortalının hak sahiplerinin aylıklarının hesabına esas tutar, çalışma
sürelerindeki her yıl için 82 nci maddeye göre tespit edilen prime esas günlük kazanç alt
sınırları dikkate alınarak, talep veya ölüm yılına ait Ocak ayı itibarıyla 29 uncu maddenin
ikinci fıkrasına göre belirlenen ortalama aylık kazancın % 35’inden, sigortalının bakmakla
yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa % 40’ından az olamaz. Hak sahibi kimselerin aylıkları;
hak sahibi bir kişi ise bu fıkraya göre hesaplanan alt sınır aylığının % 80’inden, hak sahibi iki
kişi ise % 90’ından az olamaz. Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince bağlanan
kısmı aylıklar için bu fıkra hükümleri uygulanmaz.” hükmünü amirdir.
Söz konusu fıkra gereği, 2008/Ekim sonrası hizmetlere ilişkin aylıkların
hesaplanmasında alt sınır aylığına esas aylık bağlama oranı tespit edilirken, malullük ve
yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalıların tahsis talep tarihinde, ölen sigortalıların ise
ölüm tarihinde genel sağlık sigortası yönünden bakmakla yükümlü bulunduğu eş veya
çocuğunun olup olmadığına bakılacaktır. Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasından sigortalı ve
hak sahiplerine aylık bağlama işlemlerinde belirtilen tarihler itibarıyla sigortalının bakmakla
yükümlü olduğu kişilerden ana/baba hariç en az birisinin bakmakla yükümlü olunan kişi
olduğunun tespit edilmesi halinde, alt sınır aylığına esas aylık bağlama oranı % 40 olarak
dikkate alınacaktır. Sigortalının bakmakla yükümlü bulunduğu kişiler arasında sadece ana ve
babasının olması veya sadece ana ve babalara ölüm aylığı bağlanması durumunda alt sınır
aylığına esas aylık bağlama oranı % 35 olarak dikkate alınacaktır.
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasından sigortalı ve hak sahiplerine aylık bağlanması
gereken durumlarda, Kurum intranet sayfasında yer alan (SPAS) menüsüne girilerek
“Bakmakla Yükümlü Girişi” seçeneğinden sigortalı ve hak sahibi bazında T.C. kimlik
numarası ve sorgu yapılmak istenen tarih (sigortalının ölüm tarihi) girilmek suretiyle,
sigortalının bakmakla yükümlü bulunduğu eş ve çocuk sorgulaması sonuçlandırılacaktır.
Hesaplanacak alt sınır malullük, yaşlılık ve ölüm aylığına esas aylık bağlama oranının
tespitinde dikkate alınan “bakmakla yükümlü olduğu eş veya çocuk” olup olmadığı hususu,
“tahsis talep tarihinde” ve “ölüm tarihinde” yapılan bir tespit olup, bu durumun sonradan
değişmesi, alt sınır aylığının yeniden hesaplanmasını gerektirmemektedir.
Örnek: Sigortalının ölüm tarihinde hak sahibi olarak bakmakla yükümlü olduğu eşin
yanı sıra ana veya babanın olması veya yine ölüm tarihinde bakmakla yükümlü olunan eşin
daha sonra kendi çalışmalarından dolayı aylık almaya başlaması hallerinde; sigortalının ölüm
tarihindeki durumu esas alınacağından, alt sınır aylığı hesabında dikkate alınan % 40 aylık
bağlama oranı değiştirilmeyecektir.
3. Hak Sahiplerine Bağlanacak Ölüm Aylığı Alt Sınırları
3.1. Sigortalılarının Kanunun yürürlük tarihinden sonra geçen süreleri için hesaplanan
ve ölen sigortaların hak sahiplerine bağlanacak aylıklar; hak sahibi bir kişi ise Kanunun 55
inci maddesine göre hesaplanan alt sınır aylığının % 80’inden, hak sahibi iki kişi ise %
90’ından az olamaz.
3.2. 4/1-(a) sigortalıları için Kanunun geçici 2 nci maddesine göre bağlanan ölüm
aylıklarında; aynı maddenin (a) bendinde belirtilen aylığın hesabında;
- 2000 yılından önce hizmetlerin bulunması halinde, hak sahiplerine bağlanacak
aylıklar 506 sayılı Kanunun 4447 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki,
- Sadece 2000 yılından sonra hizmetlerin bulunması halinde ise hak sahiplerine
bağlanacak aylıklar 506 sayılı Kanunun 4447 sayılı Kanunla değiştirilen,
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
178
96 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki alt sınır aylığının, aylık başlangıç tarihine aylık
artışlarıyla taşınmış miktarının; hak sahibi bir kişi ise % 80’inden, hak sahibi iki kişi ise %
90’ından az olmayacaktır.
Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamındaki sigortalılar için Kanunun geçici 2 nci maddesine
göre bağlanan ölüm aylıklarında; aynı maddenin (a) bendinde belirtilen aylığın hesabında;
1479 sayılı Kanunun mülga 45 inci maddesinde belirtilen birinci basamağın % 45’i tutarındaki
aylığın, aylık başlangıç tarihine aylık artışlarıyla taşınmış miktarının hak sahibi bir kişi ise %
80’inden, hak sahibi iki kişi ise % 90’ından az olamaz.
4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) kapsamındaki sigortalıların hak sahiplerine bağlanan ölüm
aylıklarında bir veya iki hak sahibi için ödenecek alt sınır aylıklarının sigortalının aylığından
fazla olması halinde, sigortalının aylığı, tamamı dağıtılacak şekilde hak sahiplerine hisseleri
oranında ödenecektir.
4/1-(a) sigortalıları için;
Kanunun yürürlük tarihinden önce bağlanan ölüm gelir/aylıkları ile Kanunun yürürlük
tarihinden önce malullük ve yaşlılık aylığı almakta iken Kanunun yürürlük tarihinden sonra
ölen sigortalıların hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylıklarına ilişkin alt sınırlar Genelge eki
(Ek-8) tabloda gösterilmiştir.
Kanunun yürürlük tarihinden sonra çalışırken ölen sigortalının hak sahipleri ile
Kanunun yürürlük tarihinden sonra malullük ve yaşlılık aylığı almakta iken ölen sigortalıların
hak sahiplerine üçlü sisteme göre (506 sayılı Kanuna göre aylık bağlama sistemi + 4447 sayılı
Kanuna göre aylık bağlama sistemi + Kanuna göre aylık bağlama sistemi) bağlanacak
aylıkların alt sınırları Genelge eki (Ek-9) tabloda gösterilmiştir.
Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen sigortalının sadece 2000 yılından sonra
hizmetlerinin bulunması (4447 sayılı Kanuna göre aylık bağlama sistemi + Kanuna göre aylık
bağlama sistemi) halinde hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylığı alt sınırları Genelge eki (Ek9)
tabloda gösterilmiştir.
3.3. 4/1-(b) sigortalıları için Kanunun geçici 2 nci maddesine göre bağlanan ölüm
aylıklarında; aynı maddenin (a) bendinde belirtilen aylığın hesabında; ölüm tarihinde
yürürlükte bulunan gelir/gösterge tablosu esas alınarak hak sahibi hissesi oranında
hesaplanacak aylıklarının yine ölüm tarihinde, yaşlılık ve malullük aylığından ölüm aylığına
devirlerde ise yaşlılık veya malullük aylığı başlangıç tarihinde yürürlükte bulunan 1479 sayılı
Kanunun mülga 45 inci maddesinde belirtilen birinci basamağın % 45’i tutarındaki aylığın,
aylık başlangıç tarihine aylık artışlarıyla taşınmış miktarının hak sahibi bir kişi ise % 80’inden,
hak sahibi iki kişi ise % 90’ından, iki hak sahibinden fazla olması durumunda % 100 ünden
az olmayacaktır.
Bir veya iki hak sahibi için ödenecek alt sınır aylıklarının sigortalının aylığından fazla
olması halinde, sigortalının aylığı, tamamı dağıtılacak şekilde hak sahiplerine hisseleri
oranında ödenecektir.
3.4. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte birden fazla dosyadan gelir veya aylık almakta
olanlardan; alt sınır aylığı aldıkları dosyadan sosyal yardım zammı ödenmeyenler ile tek
dosyadan alt sınır aylığı alıp sosyal yardım zammı ödenenler için sosyal yardım zammının alt
sınır aylığına eklenmesi ile eklenmemesi durumunda iki tane alt sınır aylığı oluşmaktadır. Bu
durumda, alt sınır aylığı sosyal yardım zammı ilavesi yapılmamış miktar üzerinden devam
ettirilecektir.
3.5. 506 sayılı Kanunun mülga 96 ncı maddesinin ikinci fıkrasına göre Sosyal
Sigortalar Kurumuna devir olan sandıklardan 991 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesine göre
bağlanmış emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylıkları ile 991 sayılı Kanunun geçici
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
179
1 inci maddesinin birinci fıkrasına göre Kurumca bağlanan aylıklarla dul ve yetim aylıkları
(aylık alan tek kişi de olsa) toplamı, net asgari ücretin % 70’inden aşağı olmayacaktır.
4. İş Kazası veya Meslek Hastalığı Sonucu Bağlanacak Gelirlerde Alt Sınırlar
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu bağlanacak gelirlerde alt sınır kontrolü sadece
başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumdaki sigortalılar için öngörülmüştür. Başkasının
bakımına muhtaç olan sigortalılara bağlanacak gelirler, prime esas kazanç alt sınırının aylık
tutarının % 85’inden az olmayacaktır.
Son takvim ayı yılın birinci altı aylık döneminde ise, ilk altı ay için geçerli prime esas
günlük kazanç, son takvim ayı yılın ikinci altı aylık döneminde ise ikinci altı ay için geçerli
prime esas günlük kazanç alt sınır hesabında kullanılacaktır. Başkasının bakımına muhtaç
sigortalılar için gelir hesabına esas alt sınır gelirleri Genelge eki (Ek-1) tabloda gösterilmiştir.