YERSİZ ÖDEMELER SGK

[admin]

YERSİZ ÖDEMELER
Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta
olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla
yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen Kanun kapsamındaki
her türlü ödemelerin geri alınması Kanunun 96 ncı maddesinde düzenlenmiş olup, 27/9/2008
tarihli ve 27010 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Fazla veya Yersiz Ödemelerin Tahsiline
İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik ise 2008/Ekim ay başı itibariyle yürürlüğe
girmiştir.
Sigortalı ve hak sahiplerine yapılan fazla veya yersiz ödemelerin tespit tarihinin
Kanunun yürürlük tarihi olan 2008/Ekim döneminden önce olması halinde mülga kanun
hükümleri, bu tarihten sonra olması halinde ise Kanunun 96 ncı madde hükümleri
uygulanacaktır.
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
318
Kanunun 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) bentleri kapsamındaki sigortalılara fazla veya
yersiz olarak yapılan ödemelerle ilgili olarak Kanun ve anılan Yönetmelik hükümlerinin
uygulanmasında aşağıdaki açıklamalar doğrultusunda işlem yapılacaktır.
1. Yersiz Ödemelerin Kapsamı
Kanunun 96 ncı maddesi uyarınca;
- Geçici iş göremezlik, emzirme, evlenme ve cenaze ödenekleri
- Yaşlılık ve ölüm toptan ödemeleri,
- Sürekli iş göremezlik ve ölüm gelirleri,
- Malullük, yaşlılık ve ölüm aylıkları ile bu aylıklarla birlikte ödenen ek aylık ve
ödemeler,
- Uzun ve kısa vadeli sigorta kollarından karşılanan yol, gündelik ve refakatçi giderleri,
- Verese ödemeleri,
- 5434 sayılı Kanunun ek 79 uncu maddesine göre ödenen ek ödeme (tütün ikramiyesi,
eğitim-öğretim yardımı),
- Faiz ödemeleri,
- Emekli ikramiyeleri,
- Toptan ikramiye ödemesi,
ve bunların dışında Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler yersiz ödemelerin
kapsamını oluşturmaktadır.
Sigortalı ve hak sahiplerine fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen ödemeler
ilgililerin kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğabileceği gibi Kurumun hatalı işlemleri
sonucu da ortaya çıkabilmektedir. Bu durum, yersiz ödemeye esas alınacak süre ve faiz
uygulamasını etkilemektedir.
Yersiz ödemelere ilişkin faiz ve temerrüt faizi uygulamasında, 3095 sayılı Kanuni Faiz
ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümleri uygulanacaktır.
Fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen ödemeler, ilgililerin kasıtlı veya kusurlu
davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık
sürede yapılan ödemelere ilişkin tutar, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden itibaren
hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte borç kaydedilecektir.
Yersiz ödeme, Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit
tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ
edildiği tarihten itibaren yirmi dört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmi dört aylık
sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan itibaren
hesaplanacak olan kanuni faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
2. Yersiz Ödemelerin Tespiti ve Değerlendirilmesi
Fazla veya yersiz ödemeler; kontrol, denetim, inceleme, Sayıştayca kesin hükme
bağlama veya yargılama sonucunda tespit edilir.
Sigortalılara veya hak sahiplerine yersiz ödenen gelir ve aylıkların Kanunun 96 ncı
maddesine istinaden tahsili için yersiz ödemenin tespit edildiği tarih borç miktarının
belirlenmesi açısından önem arz etmektedir.
Genel olarak tespit tarihi, gelir veya aylığın baştan beri iptal edilmesi, belli bir tarihten
sonra kesilmesi veya belli bir aralık için borç çıkarılması işlemlerine esas herhangi bir
belgenin (soruşturma veya inceleme raporları, değişik mercilerden gelen yazılar ….vb)
Kurum evrak kaydına girdiği tarih esas alınmak suretiyle bu tarihten geriye doğru yersiz
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
319
ödemenin sigortalı, hak sahibi veya Kurum hatasından kaynaklanması durumuna göre 5 veya
10 yıllık sürede ödenen miktarlar borç kaydedilecektir.
2.1. İlgililerin Kasıtlı veya Kusurlu Davranışlarından Doğan Yersiz Ödemeler
2.1.1. Kapsam
İlgililere ödenek, toptan ödeme, gider veya masrafların yapılması ile gelir veya
aylıkların bağlanması, ödenmesi ve yoklama yapılması sırasında;
- Kuruma verilen veya ibraz edilen belgelerle gerçeğe aykırı bildirimde bulunulması,
- Örneği Kurumca hazırlanan belgelerle bildirilmesi taahhüt edilen durum
değişikliklerinin bir ay içinde Kuruma bildirilmemesi,
- Kanunda öngörülen şartlar yerine gelmediği halde, sahte bilgi ve belgelerle
yardımlardan yararlandırılması ile gelir veya aylık bağlatılması,
- Sahte hizmet kazandırılmak suretiyle, yardımlardan yararlandırılması ile gelir veya
aylık bağlatılması,
- Boşanma nedeniyle gelir veya aylık bağlandıktan sonra boşandığı eşiyle fiilen
birlikte yaşanması,
- Gelir ve aylıklarının kesilmesi gerektiği halde durumun gizlenmesi ve/veya
bildirilmemesi,
- Sigortalılar ile gelir veya aylık alanlara yapılan ödemelerden, hak sahipliği sona
ermesine rağmen herhangi bir kişi tarafından tahsilat yapılması,
sebeplerinden kaynaklanan yersiz ödemeler, ilgililerin kasıtlı veya kusurlu
davranışlarından doğan yersiz ödemeleri oluşturmaktadır.
23/6/2017 tarihli ve 30105 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Fazla veya Yersiz
Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik” ile Fazla veya Yersiz Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar
Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının sonuna “Ancak,
sigortalılıklarının (b) bendinde belirtilen süre içerisinde bildirim yükümlüleri tarafından
Kuruma bildirilmesi halinde ya da Kurum tarafından yeni bir gelir veya aylık bağlanması
durumunda ilgililer (b) ve (e) bentleri kapsamında kasıtlı veya kusurlu sayılmaz.” cümlesi
eklenmiştir.
Yönetmelik değişikliği öncesinde durum değişikliğine ilişkin (sigortalının emekli
olduktan sonra yeniden çalışmaya başlaması veya sigortalıya yeni gelir veya aylık bağlanması
durumu) bildirimin yersiz ödeme yapılan sigortalı veya hak sahibi tarafından Kuruma
yapılması zorunluluğu aranmakta ve durum değişikliğinin gizlenmemesine veya bildirim
yükümlüleri tarafından bildirilmesine rağmen ilgililer tarafından taahhüt edilen 1 aylık süre
içerisinde Kuruma bildirilmemesi nedeniyle, borç çıkartma işlemlerinde Kanunun 96 ncı
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uygulanmakta, durumun tespit edildiği tarihten geriye
doğru en fazla on yıllık süre içinde yapılan fazla veya yersiz ödemeler kanunî faizi ile birlikte
tahsil edilmekteydi.
Ancak, yapılan Yönetmelik değişikliği ile Kanunun 7 inci maddesinde tanımlanan
sigortalılık başlangıç tarihlerinden itibaren 1 aylık süre içerisinde Kurumumuza durum
değişikliğini bildirmemiş olduğu tespit edilenlerden; Kanunun 8 inci maddesinde sayılan
bildirim yükümlüleri (işverenler, kamu idareleri, kanunla kurulu meslek kuruluşları, vergi
daireleri, esnaf ve sanatkâr sicil müdürlükleri…) tarafından söz konusu 1 aylık süre içerisinde
durum değişikliği Kurumumuza bildirilmiş olanların kasıtlı ve kusurlu sayılmayacağı kabul
edilmiştir. Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının sonuna eklenen hüküm ile
bildirim yükümlüleri tarafından 1 aylık süre içerisinde bildirim yapılması ya da Kurum
tarafından yeni gelir veya aylık bağlanması halleri kasıtlı ve kusurlu davranış kapsamında yer
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
320
almayacağı için, yersiz ödemelerin tahsilinde Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının
(b) bendi gereği durumun tespit edildiği tarihten geriye doğru en fazla 5 yıllık süre içinde
yapılan fazla veya yersiz ödemeler dikkate alınacaktır.
23/6/2017 tarihli Yönetmelik değişikliği sonrası yersiz ödemelerin tahakkuk ve tahsili
işlemlerinde;
1) Gelir veya aylık almakta iken çalışmaya başlayan sigortalıların, öncelikle durum
değişikliğini Kurumumuza bildirip bildirmediğine ilişkin kontrol yapılacak, bildirimin
yapılmadığının tespit edilmesi halinde bu defa bildirim yükümlüleri tarafından resmi yazı
veya 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) sigortalılarının tescillerine ilişkin programlar vasıtasıyla
belirtilen 1 aylık süre içerisinde bildirim yapılıp yapılmadığının tespiti yoluna gidilecektir.
Söz konusu sigortalıların sigortalılık başlangıç tarihi ile Kurumumuza bildirim yapılan
tarih arasında 1 aydan az süre bulunması halinde Kuruma yapılması gereken bildirim
yükümlülüğünün yerine getirildiği kabul edilecek ve borçları Kurumumuzun hatalı
işlemlerinden doğan fazla veya yersiz ödemeler kapsamında değerlendirilerek Kanunun 96
ncı maddesinin (b) bendi kapsamında işlem yapılacaktır.
Örnek 1: Kurumdan 4/1-(c) kapsamında aylık almakta iken 18/9/1998 tarihinden
itibaren kamu kesiminde görev yaptığının 27/3/2015 tarihinde tespit edilmesi üzerine
sigortalının Kuruma yapması gereken bildirim yükümlülüğünü yerine getirmediği gerekçesi
ile ilgili hakkında Kanunun 96 ncı maddesinin (a) bendi gereğince tespit tarihinden 10 yıl
geriye gidilerek 1/4/2005-31/3/2015 tarihleri aralığında yersiz ödenen 138.929,03 TL aylık
tutarı ve 55.457,03 TL faizi olmak üzere toplam 194.386,06 TL borç kaydedilmekte iken,
Yönetmelik değişikliği sonrasında ilgiliye ait kayıtların incelenmesinde; ilgili kamu
idaresince sigortalının bildiriminin 25/9/1998 tarihinde yapıldığı anlaşıldığından, Kanunun 96
ncı maddesinin (b) bendi gereğince tespit tarihinden 5 yıl geriye gidilerek 1/4/2010-31/3/2015
tarihleri arasında yersiz ödenen aylıkları 83.731,69 TL esas alınarak borç tahakkuk ve tahsil
işlemleri yapılacaktır.
Örnek 2: Kurumdan 1/1/2009 tarihinden itibaren 4/1-(a) kapsamında yaşlılık aylığı
almakta iken 12/4/2016 tarihinde 15/10/2010 tarihinden itibaren kamu işyerinde 5335 sayılı
Kanunun 30 uncu maddesine göre 4/1-(a) kapsamında çalışmaya başladığı tespit edilen ve
tahsis numarasının son rakamı “8” olan sigortalıya Kanunun 96 ncı maddesinin (a) bendi
gereği tespit tarihinden 10 yıl geriye gidilerek 22/10/2010-21/4/2016 tarihleri arasında ödenen
tutar faizli olarak borç kaydedilmekte iken, yapılan Yönetmelik değişikliği ile kamu işyerinin
sigortalının işe başlatıldığı tarih olan 15/10/2010 tarihinden itibaren 1 ay içerisinde
sigortalının bildirimini yapmış olması koşuluyla Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendi gereği
tespit tarihinden 5 yıl geriye gidilerek 22/4/2011-21/4/2016 tarihleri arasında yapılan
ödemelerin faizsiz olarak tahsili yoluna gidilecek ve bu çerçevede borç tahakkuk işlemleri
düzeltilecektir.
Örnek 3: Kurumdan 4/1-(b) kapsamında ölüm sigortasından hak sahibi kız çocuğu
olarak 1/11/2008 tarihinden itibaren aylık almakta iken 5/4/2017 tarihinde 15/12/2008
tarihinden itibaren 4/1-(c) kapsamında çalışmaya başladığı tespit edilen ve tahsis numarasının
son rakamı “9” olan sigortalının çalışmaya başladığı işyerince işe girdiği tarihten itibaren 1
aylık süre içerisinde bildiriminin yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96 ncı
maddesinin (b) bendi gereğince 5/4/2012-5/4/2017 süresi için işlem yapılarak 25/4/2012-
24/4/2017 süresi yersiz ödenen aylık miktarlarının faizsiz olarak tahsili yoluna gidilecek, söz
konusu bildirimin 1 aylık süre içerisinde yapılmadığının tespit edilmesi halinde ise Kanunun
96 ncı maddesinin (a) bendi gereğince 25/12/2008-24/4/2017 tarihinde ödenen miktarlar faizi
ile birlikte tahsil edilecektir.
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
321
2) Gelir veya aylık almakta iken yeni bir gelir veya aylığa giren kişilerin durumları
Kanunun 54 üncü maddesine göre yeniden değerlendirilmektedir. Yeni bir gelir veya aylık
bağlanması nedeniyle önceki gelir veya aylığı kesilmesi gereken kişilerden bu gelir veya
aylığı kesilmeksizin ödenmeye devam edilenlere yapılan ödemelere ilişkin borçlar
Kurumumuzun hatalı işlemlerinden doğan fazla veya yersiz ödemeler kapsamında
değerlendirilerek Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendi kapsamında işlem yapılacaktır.
Örnek 4: Kurumdan Kanuna göre yaşlılık aylığı ve Kanunun 4/1-(b) bendi
kapsamında eşinden ölüm aylığı almakta iken yine Kanuna göre 1/5/2010 tarihinden itibaren
de 4 1-(a) statüsünden sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanan sigortalı için Kanunun 54
üncü maddesine göre gelir ve aylıklar karşılaştırılıp eşinden dolayı aldığı ölüm aylığı
kesilmesi gerekirken ödenmeye devam edilmiş ve bu durum 1/8/2017 tarihinde Kurum
tarafından tespit edilmiştir. Buna göre, sigortalıya Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendi
kapsamında işlem yapılarak tespit tarihinden itibaren 5 yıl geriye gidilerek ödenen aylıklar
borç çıkartılacak ve faiz uygulanmayacaktır.
3) Gelir veya aylık almakta iken yeniden sigortalı olmasına rağmen Yönetmeliğin 5
inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sürede adına herhangi bir bildirim
yapılmadığı tespit edilen kişilerin, durum değişikliğine ilişkin Kuruma yapması gereken
bildirim yükümlülüğünü yerine getirmediği kabul edilecek ve borçları ilgililerin kasıtlı ve
kusurlu davranışı olarak değerlendirilerek Kanunun 96 ncı maddesinin (a) bendi kapsamında
işlem yapılacaktır.
4) Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (e) bentleri kapsamında
fazla ve yersiz ödeme yapıldığı değerlendirilen dosyalardaki tahsil süreci devam eden borçlar,
söz konusu Yönetmelik değişikliği ile 5 inci maddenin birinci fıkrasına eklenen hükümler
dikkate alınarak yeniden hesaplanacak ve bu tarihe kadar tahsil edilmiş tutarlar ve bu tutarlara
ilişkin faiz miktarları hesaplamada dikkate alınacaktır.
Tahsil edilmiş tutarın yeniden yapılan hesaplama sonucu belirlenen tutardan fazla
olması halinde aradaki fark iade edilmeyecek, bu maddenin yürürlük tarihinden önce tamamı
tahsil edilmiş borçlar ise bu maddeye göre yeniden hesaplanmayacak ve tahsil edilmiş tutarlar
iade edilmeyecektir.
Örnek 5: Örnek 1’deki sigortalının borcunun tahsil sürecinin devam etmesi halinde,
Yönetmeliğin yayım tarihi olan 23/6/2017 tarihine kadar 40.000,00 TL anapara, 10.510,00 TL
faiz olmak üzere toplam 50.510,00 TL tahsil edilmiştir. Buna göre, sigortalının ödemesi
gereken 83.731,69 TL yersiz ödeme tutarından tahsil edilen 50.510,00 TL tutarın çıkarılması
sonucu kalan 33.221,69 TL’nin tahsilatına devam edilecek ve ilgilinin borç tahakkuku
düzeltilecektir.
Örnek 6: Örnek 1’deki sigortalının, yeniden hesaplanan ve tahsil süreci devam eden
83.731,69 TL toplam borca karşılık Yönetmeliğin yayım tarihi olan 23/6/2017 tarihine kadar
87.325,00 TL tahsil edilmiştir. Bu durumda tahsil edilen tutar yeniden hesaplanan tutardan
fazla olduğu için bakiye borç terkin edilerek borç kapatılacaktır. Fazla tahsil edilen tutar
ilgiliye iade edilmeyecektir.
2.1.2. Yersiz Ödeme Sürelerinin Tespiti
Fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen ödemeler, ilgililerin kasıtlı veya kusurlu
davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru on yıllık sürede
yapılan ödemeler tutarı, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden itibaren hesaplanacak kanuni
faizi ile birlikte tahsil edilecektir. Yersiz ödemenin tespit tarihinden sonra yapılan fazla
ödemeler de borca dahil edilecektir.
İlgililerin Kurumdan alacağı varsa yersiz ödemeler alacaklarından mahsup edilecek,
alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınacaktır.
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
322
Örnek 1: Sigortalının
İlk işe giriş tarihi : 17/5/1980
Ayrılış tarihi : 30/4/2008
Tahsis talep tarihi : 3/5/2008
Aylık başlangıç tarihi : 1/6/2008
Yersiz ödeme tespit tarihi : 6/12/2021
Aylığın kesilme tarihi : 2022/Ocak
Tahsis no. son rakamı : 9
1/6/2008 tarihinden itibaren Kurumdan yaşlılık aylığı alan sigortalının 1/1/2002-
30/4/2008 süresindeki hizmetlerinin sahte hizmet olduğu tespit edilmiş ve söz konusu süreye
ilişkin hizmetlerin iptal edilmesi nedeniyle sigortalıya bağlanan aylığın başlangıç tarihi
itibariyle iptali söz konusu olmuştur.
Sigortalıya yersiz yapılan ödemeler, sigortalının kasıtlı veya kusurlu davranışından
doğduğundan, hatalı işlemin tespit tarihinden (6/12/2021) geriye doğru en fazla on yıllık
sürede yapılan ödemeler tutarı, kanuni faizi ile birlikte geri alınacaktır.
Yersiz ödeme süresi:
6 12 2021
- 10
6 12 2011
Bu durumda, sigortalıya 6/12/2011-6/12/2021 süresinde yersiz ödenen aylık ile tespit
tarihinden sonra bankaya gönderilen 2021/Aralık ayına ait aylık olmak üzere fazla veya yersiz
ödemenin Kanunun 96 ncı madde hükümlerine göre tahsili yoluna gidilecektir.
Örnek 2: 1993 yılından itibaren babasından dolayı 4/1-(a) kapsamında ölüm aylığı
almakta olan kız çocuğunun 1/1/1990 tarihinden itibaren Emekli Sandığına tabi çalıştığı
yönünde Kurum evrak kaydına 4/4/2005 tarihinde giren Emekli Sandığı yazısına istinaden kız
çocuğunun aylığının 2005/Mayıs ödeme dönemi itibariyle durdurulduğu ve bankadan
iadesinin istendiği ancak yersiz ödenen aylıklarla ilgili herhangi bir işlem yapılmadığı 2015
yılında dosyanın yeniden incelenmesi sırasında anlaşılmıştır. Bu durumda yersiz ödeme tespit
tarihi Emekli Sandığı yazısının Kurum evrak kaydına girdiği 4/4/2005 tarihi olup, yersiz
ödeme usul ve esasları 2008/Ekim öncesi uygulamalara göre belirlenecektir. Kız çocuğunun
aylığı başlangıç tarihi itibariyle iptal edilerek yapılan yersiz ödemeler sigortalı hatasından
kaynaklanan yersiz ödemeler şeklinde değerlendirilerek faiz uygulaması yapılacaktır.
Örnek 3: Kurum sosyal güvenlik denetmeni tarafından düzenlenen ve Kurumumuz
evrak kaydına 19/1/2010 tarihinde giren inceleme raporundan, 30/11/2006 tarihinde ölen
annesinden dolayı 4/1-(b) kapsamında ölüm aylığı alan kız çocuğuna 1/12/2008 tarihi
itibariyle Akbank Emekli Sandığı Vakfı tarafından yaşlılık aylığı bağlandığı tespit edilmiş
olup, hak sahibinin bu durumunu Kuruma bildirmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, yersiz
ödeme tespit tarihi raporun evrak kaydına girdiği 19/1/2010 olduğundan Kanunun 96 ncı
maddesi hükümleri doğrultusunda işlem yapılacaktır. Yersiz ödeme sigortalı hatasından
kaynaklandığından tespit tarihinden geriye doğru on yıllık sürede yapılan ödemelerin borç
kaydı yapılacak ve ona göre yasal faiz uygulanacaktır.
Örnek 4: Sigortalının
Ölüm tarihi : 1/10/2005
Hak sahibinin
Ölüm aylığı talep tarihi : 3/8/2009
Aylık başlangıç tarihi : 1/11/2005
Yersiz ödeme tespit tarihi : 15/11/2013
Aylığın kesilme tarihi : 2013/Aralık
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
323
Tahsis no. son rakamı : 7
Hak sahibi kız çocuğu 3/8/2009 tarihinde 5 yıllık zamanaşımı süresi içinde ölüm aylığı
talebinde bulunduğundan, aylığı ölüm tarihini takip eden ay başından (1/11/2005) itibaren
başlatılarak 1/11/2005-20/8/2009 dönemi birikmiş aylıkları 2009/Ağustos dönemi aylıkları ile
birlikte gönderilmiştir.
Ancak, hak sahibi kız çocuğunun 16/1/2006 tarihinden 31/10/2013 tarihine kadar
çalıştığı ve aynı gün ölüm aylığı talebinde bulunduğu, 15/11/2013 tarihinde tespit edilmiştir.
Hak sahibinin çalışmaya başladığını Kuruma zamanında bildirmemesi nedeniyle
değerlendirme, ilgililerin kastı ve kusurundan kaynaklanan yersiz ödeme şeklinde yapılacak
ve hak sahibinin çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme döneminden (16/1/2006 tarihini
takip eden ödeme dönemi 18/1/2006), yersiz ödemenin tespit tarihine kadar hak sahibine
yapılan ödemelerin tahsili yoluna gidilecektir.
Yersiz ödeme süresi tespit edilirken tespit tarihinden geriye doğru on yıl gidilmesi
gerekmekle birlikte;
15 11 2013
- 10
15 11 2003 hak sahibi bu tarihte gelirde olmadığı gibi yersiz ödemeye esas işe giriş
tarihi 16/1/2006’dır. Dolayısıyla aylığın ödenmemesi gereken tarih, işe girişini takip eden
ödeme dönemi olduğundan borcun başlangıcının bu tarih olarak alınması, bitiş tarihinin ise
tespit tarihi ile bu tarihten sonra yersiz ödenen aylıklara göre belirlenmesi gerekmekle birlikte
hak sahibi işten ayrıldıktan sonra aynı gün 31/10/2013 tarihinde ölüm aylığı talebinde
bulunduğundan tarafına 1/11/2013 tarihi itibariyle ölüm aylığı bağlanacak olup, bu durumda
borç süresi 18/1/2006-1/11/2013 tarihleri arasını kapsayacaktır.
Hak sahibine yapılan yersiz ödemelere aylıklardan kesintinin başlayacağı tarihe kadar
yasal faiz uygulanmak suretiyle aylıklarından % 25 oranında kesinti yapılacaktır.
Örnek 5: Sigortalıya ilk defa 20/6/1998 tarihli tahsis talebine istinaden 1/7/1998 tarihi
itibariyle yaşlılık aylığı bağlanmış olup, 1/7/1998-20/3/1999 süresi birikmiş aylıkları
21/3/1999 tarihinde ödenmiştir. Sigortalıya sahte hizmetlerle aylık bağlandığı 17/2/2009
tarihinde anlaşılmış ve hizmetlerin iptali nedeniyle sigortalının aylığı başlangıç tarihi
itibariyle iptal edilmiştir.
Sigortalının kastı ve kusurlu davranışı nedeniyle fazla veya yersiz ödenen tutarların
hesaplanmasında, yersiz ödemenin anlaşıldığı 17/2/2009 tarihinden geriye doğru on yıllık
sürede yapılan ödemeler borç çıkarılacaktır.
17 2 2009
- 10
17 2 1999

Aylıkların Dönemi Ödenme Tarihi
1/7/1998 - 20/3/1999 ………… 21/3/1999
1999/Nisan…………. 21/4/1999
1999/Mayıs………… 21/5/1999
“ “
“ “
“ “
“ “
2009/Ocak…………… 21/1/2009 (17/2/2009 tarihinden önce yapılan son
ödeme)
Sigortalıya 17/2/1999 tarihinden sonra yapılan tüm aylık tutarları borç çıkarılacak
olup, ilk ödeme döneminin bu tarihten sonraki bir dönem olması ve birden fazla aylığı
kapsamasının bu açıdan bir önemi bulunmamaktadır. Burada on yıllık sürenin başlangıç
tarihinden sonraki tüm ödemeler yersiz ödeme tutarının hesaplanmasında dikkate alınacaktır.
Örnek 6: 4/1-(c) kapsamında aylık almakta iken vefat eden emeklinin eşi ve iki
çocuğuna 1/11/2005 tarihinden itibaren aylık bağlanmıştır. Hizmet Sunumu Genel
Müdürlüğünce Kimlik Paylaşım Sistemi kullanılarak nüfus olay bilgilerindeki değişiklikleri
nedeniyle aylığı durdurulan ve borç işlemi yapılacak olan evlenen kişilere ait 12/9/2017 tarihli
listenin incelemesinde kız yetimin yabancı uyruklu kişiyle 5/3/2007 tarihinde evlendiği ancak
nüfusa tescil işleminin 17/8/2017 tarihinde yapıldığı anlaşılmıştır.
Aylık başlangıç tarihi : 1/11/2005
Evlenme Tarihi : 5/3/2007
Tespit tarihi : 12/9/2017
Aylık kesme tarihi : 1/4/2007
Evlenen kız yetimin aylığı ödeme dönemi başı olan 1/4/2007 tarihinden itibaren
kesilecek, ancak borcu tespit tarihinden 10 yıl geriye gidilerek
Tespit tarihi : 12 09 2017
- 10
12 09 2007
12/9/2007 tarihini takip eden dönem başı olan 1/10/2007-30/9/2017 tarihleri arası
aylıkları için borç çıkartılacaktır. Aynı dosyadan aylık alan diğer hak sahiplerinin aylık
farkları borca mahsup edilecek, borç bakiyesi kalması halinde bakiye borca yasal faiz
uygulanacaktır.
2.1.3. Yersiz Ödemelerde Cumhuriyet Savcılığına Suç Duyurusunda
Bulunulması
Kurumca hazırlanan belgelerle bildirilmesi taahhüt edilen durum değişikliklerinin bir
ay içinde Kuruma bildirilmemesi durumu hariç olmak üzere, Kurumun yanlış işlem ve ödeme
yapmasına sebebiyet veren ve bu suretle adına borç tahakkuk ettirilen ve/veya borç tahakkuk
ettirilmesine neden olan kişiler hakkında, ayrıca Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda
bulunulacaktır.
Emeklilik dosyası Genel Müdürlükte veya yetki devri kapsamında ünitelerde bulunan
sigortalı ve hak sahipleri için suç duyurusunda bulunulması gereken hallerde emeklilik
servislerince ünite hukuk servislerine suç duyurusunda bulunulması talebi iletilecek ve hukuk
servisleri tarafından suç duyurusunda bulunulacaktır.
Ancak, Kurumumuzdan gelir veya aylık almakta iken ölen sigortalı veya hak
sahiplerinin ölüm tarihinden sonra hak etmedikleri 1 aylık döneme ilişkin gelir ve aylıkların
hak sahipleri tarafından bankalardan tahsil edilmesi durumunda, yersiz alınan gelir ve aylık
miktarları için cari usulde işlem yapılmakla birlikte bunlar hakkında suç duyurusunda
bulunulmayacaktır.
Fazla veya Yersiz Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında
Yönetmeliğin 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasının 4/5/2013 tarihi itibariyle değiştirilmesi
üzerine, ilgililerin kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğan yersiz ödemeler kapsamında
değerlendirilen boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı tespit edilen eş ve kız çocukları ile
ilgili olarak Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulması uygulamasına son
verilmiştir.
4/5/2013 tarihinde yapılan Yönetmelik değişikliğinden önce hakkında suç
duyurusunda bulunulması nedeniyle ceza mahkemesinde yargılanan hak sahipleri hakkında
verilen kararlarda;
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
325
- “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşamadığı” hususu açıkça
ifade ediliyorsa hak sahiplerinin gelir/aylıkları, konuya ilişkin iş mahkemelerinin kararı olup
olmadığına bakılmaksızın,
- “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşamadığı” hususuna
yönelik herhangi bir tespit yapılmamış ise hak sahiplerinin gelir/aylıkları, açılmış ya da
açılacak iş mahkemesi kararında bu hususun belirtilmiş olması halinde,
kesildiği tarih itibarıyla ödenmeye devam edilecek ve yersiz ödemelerin takibinden
vazgeçilecektir.
Örnek: Özel sektörde çalışmakta iken 11/8/1989 tarihinde vefat eden sigortalının hak
sahibi kızına 20/10/2000 tarihinde boşanması nedeniyle 1/11/2000 tarihinden itibaren ölüm
aylığı bağlanmış olup, tahsis numarasının son rakamı 4’tür. Kurumumuza 3/5/2012 tarihinde
intikal eden ihbar dilekçesinde, hak sahibinin eşinden boşanarak babasından dolayı aylık
aldığı ve boşandığı eşi ile beraber yaşamaya devam ettiği belirtildiğinden, Kurumca 1/8/2012
tarihinde yapılan inceleme sonucu, ilgilinin boşandığı eşiyle birlikte yaşadığı sonuç ve
kanısına varıldığından, aylığı 24/10/2008 tarihinden itibaren kesilmiş ve bu tarihten sonra
yersiz olarak ödenen borcun tahsili yoluna gidilmiş, ayrıca Cumhuriyet Savcılığına suç
duyurusunda bulunulmuştur. Hakkında suç duyurusunda bulunması nedeniyle ceza
mahkemesinde yargılanan ve “boşandığı eşiyle birlikte yaşamadığı” hususunda kesin hüküm
tesis edilen hak sahibinin aylığı, kesildiği tarih itibarıyla ödenmeye devam edilecek ve yersiz
ödemelerin takibinden vazgeçilecektir.
2.2. Kurumun Hatalı İşlemlerinden Doğan Yersiz Ödemeler
İlgililerin kasıtlı veya kusurlu davranışları dışında kalan;
a) Kurumun çalışma sistemi,
b) Uygulama değişiklikleri,
c) Kurum çalışanlarının kasıtlı veya kusurlu davranışları, ihmali, dikkatsizliği ve
bilgisizliği,
gibi sebeplerden kaynaklanan yersiz ödemeler, Kurumun hatalı işlemlerini
oluşturmaktadır.
Fazla veya yersiz yapıldığı tespit edilen ödemelerde ilgililerin veya üçüncü kişilerin
kastı veya kusurunun bulunmaması halinde, bu ödemeler Kurumun hatalı işlemlerinden doğan
yersiz ödemeler kapsamında değerlendirilecektir.
Fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen ödemeler, Kurumun hatalı
işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık
sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmi dört ay içinde
yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmi dört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak
ödemelerde ise bu süre sonundan itibaren hesaplanacak olan kanuni faizi ile birlikte, ilgililerin
Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilecek, alacakları yoksa genel
hükümlere göre geri alınacaktır. Yersiz ödemenin tespit tarihinden sonra yapılan fazla
ödemeler de borca dahil edilecektir.
Örnek 1:
İlk işe giriş tarihi : 17/5/1992
Ayrılış tarihi : 30/4/2022
Tahsis talep tarihi : 30/4/2022
Aylık başlangıç tarihi : 1/5/2022
Yersiz ödeme tespit tarihi : 28/1/2028
Aylığın kesilme tarihi:2028/Şubat
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
326
Sigortalıya 30/4/2022 tarihli tahsis talebine istinaden 1/5/2022 tarihinden itibaren
yaşlılık aylığı bağlanmıştır. Ancak sigortalının aylık bağlama işlemleri yapılırken, başka bir
sigortalının hizmetlerinin sehven dikkate alındığı 28/1/2028 tarihinde anlaşılmış olup,
sigortalının aylığı 2028/Şubat döneminde kesilmiştir. Söz konusu hizmetlerin iptal edilmesi
nedeniyle sigortalı aylık alma koşullarını kaybetmiştir.
Yersiz ödeme Kurumun hatalı işleminden kaynaklandığından sigortalıya hatalı işlemin
tespit tarihinden geriye doğru beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı borç kaydedilmiştir.
28 1 2028
- 5
28 1 2023
Sigortalıya 2023/Şubat ödeme döneminden 28/1/2028 tarihine kadar ödenen 90.000 TL
borç çıkarılmıştır. Aylık iptal edildiği için borç tutarı ilgiliye tebliğ edilecek, sigortalının
borcunu tebliğ tarihinden itibaren yirmi dört ay içerisinde ödemesi halinde yapılan yersiz
ödemeye kanuni faiz uygulanmayacaktır. Yirmi dört aylık süre dolduktan sonra sigortalının
borcunu ödemesi halinde ise bu yirmi dört aylık sürenin sonundan ödemenin yapıldığı tarihe
kadar kanuni faiz uygulaması yapılacaktır.
Örnek 2: Örnek 1’deki sigortalının ayrıştırılan hizmetlere göre yaş koşulunu sonradan
yerine getirerek yeniden aylığa hak kazanması halinde, tespit edilen 28/1/2023 -28/1/2028
süresi 90.000 TL yersiz ödeme tutarı, bağlanan aylıktan % 25 oranında kesilmeye başlanacak
diğer taraftan sigortalıya borcunu yirmi dört ay içinde ödememesi halinde borca kanuni faiz
uygulanacağı hususunda bilgi verilecektir. Sigortalının borcunu yirmi dört ay içinde
ödememesi halinde aylıklardan yirmi dört ay süresince kesilen tutarlar borcundan mahsup
edilmek suretiyle kalan borca yirmi dört aylık sürenin sonu itibariyle kanuni faiz
hesaplanacaktır.
Örnek 3: Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında 1/11/2011 tarihinden itibaren ölüm
aylığı bağlanan hak sahibi eş, 2/5/2013 tarihinde evlendiğini Kurumumuz kayıtlarına 1/6/2013
tarihinde geçen dilekçesi ile bildirmiştir. Ancak, ilgilinin dilekçesine sehven işlem yapılmadan
aylıkları ödenmeye devam edilmiştir. İlgilinin dilekçesine işlem yapılmadığı 8/9/2019
tarihinde tespit edilmiştir.
Aylık başlangıç tarihi : 1/11/2011
Evlenme tarihi : 2/5/2013
Dilekçe kayıt tarihi : 1/6/2013
Tespit tarihi : 8/9/2019
Aylık kesme tarihi : 1/6/2013
Eşin aylığı, evlenmeyi takip eden ödeme dönemi başı olan 1/6/2013 tarihinden itibaren
kesilecektir.
Ancak, borcu kurum hatası nedeniyle tespit tarihinden 5 yıl geriye gidilerek
Tespit tarihi : 08 09 2019
- 5
08 09 2014
İlgiliye yersiz ödenen 1/10/2014-30/9/2019 dönemini kapsayan 5 yıllık tutar borç
çıkartılarak, dosyadan başka aylık alan olmadığından genel hükümlere tahsil edilecektir.
2.3. 4/1-(c) Kapsamında Yaşlılık Aylığı Alanlardan Yargı Kararları Gereğince
Emeklilik İşlemi İptal Edilenler
Kurumları tarafından re’sen emekliye sevk edilenlerden idari yargıya başvurarak
emeklilik işlemini iptal ettirenlerin tekrar görevlerine başlatılmaları sırasında, kendilerine
ödenen emekli ikramiyesi ile emekli aylıkları ile ilgili olarak;
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
327
a) Re’sen emekliye sevk edilenlerden emeklilik işlemi idari yargı kararı ile iptal
edilenlerin emekli sıfatı ortadan kalktığından kendisine Kurumumuzca yapılan ikramiye
ödemesinin hukuki dayanağı da ortadan kalkmaktadır. Bu nedenle ilgililerin göreve
başlatılmaları sırasında söz konusu ikramiye kurumlarca kendilerinden geri istenilecektir.
b) Emeklilik işlemlerinin idari yargı kararıyla iptali nedeniyle tekrar göreve
başlatılanlara, emekliye sevk tarihinden tekrar göreve alındıkları tarihe kadar olan dönemde,
Kurumumuz tarafından ödenen emekli aylıkları borç çıkarılacaktır.
c) Söz konusu kişilerin her ne suretle olursa olsun tekrar emekliye sevkleri halinde,
kurumlarca, re’sen emekli işlemi sırasında ödenen emekli ikramiyesinin tahsili hususunda
yapılan işlemlerin sonucu yazı ile Kurumumuza bildirilecektir.
3. Yersiz Ödemelere İlişkin Düzenlenecek Belgele