MAHKEME KARARLARININ UYGULANMASI

[admin]

MAHKEME KARARLARININ UYGULANMASI
Anayasanın 138 inci maddesinin son fıkrasında; “Yasama ve yürütme organları ile
idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını
hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” hükmüne yer
verildiğinden, idareye mahkeme kararlarını uygulayıp uygulamama konusunda hiçbir takdir
hakkı verilmemiştir.
6100 sayılı Kanunun;
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
241
“Hükmün Tashihi” başlıklı 304 üncü maddesinde; hükümdeki yazı ve hesap hataları
ile diğer benzeri açık hataların, mahkemece resen veya taraflardan birinin talebi üzerine
düzeltilebileceği,
“Hükmün Tavzihi” başlıklı 305 inci maddesinde; hükmün yeterince açık bulunmaması
veya icrasında tereddüt uyandırması yahut birbirine aykırı fıkralar içermesi durumunda, icrası
tamamlanıncaya kadar taraflardan her birinin hükmün açıklanmasını veya tereddüt ya da
aykırılığın giderilmesini isteyebileceği,
düzenlenmiştir.
Bu sebeple, hukuk birimleri tarafından yargı mercilerine yukarıda sayılan başvuruların
yapılabilmesi ve başvuru esnasında doğru savunmanın gerçekleştirilebilmesi için, gerek ilk
derece mahkemesi kararı, gerekse Yargıtay kararındaki mevzuat ya da hesap hatasını açıkça
ve gerekçeleriyle belirtir, konuya ilişkin tüm bilgi ve belgeleri içeren yazının ilgili kararla
birlikte hukuk birimlerine iletilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, mahkeme kararlarında meydana gelen bu tür yanlışlıkların önüne
geçilebilmesi açısından, emeklilik birimlerince dava dilekçelerinin, özellikle de dava
esnasında tebliğ edilen bilirkişi raporlarının temin edilmesinin sağlanması, dava
dilekçeleriyle bilirkişi raporlarının dikkatle incelenerek mevzuat ya da hesap hatalarının tespit
edilmesi halinde ise bu yanlışlıklar, ayrıntılı ve açık bir şekilde hazırlanan yazı ile hukuk
birimlerine intikal ettirilecektir.
Hukuk Müşavirliğinin 30/10/2014 tarihli ve 2014/30 sayılı Genelgesine göre,
kesinleşmeden uygulanması mümkün olan mahkeme kararları (gelir/aylığın yanlış ya da eksik
hesaplanmış olduğuna ilişkin davalar, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı tespit edilenler,
hak sahipliğinin tespiti davaları, yersiz ödeme ve her türlü alacak davaları, maluliyet tespitine
ilişkin davalar ile sürekli iş göremezlik tespitine ilişkin davalar vb.) ile kesinleşmeden
uygulanması mümkün olmayan mahkeme kararlarının ayrı ayrı değerlendirilmesi
gerektiğinden;
- İlgili mevzuat gereği kesinleşmeden uygulanması mümkün olmayan hizmet tespiti,
kişiler ve aile hukukuna ilişkin mahkeme kararlarının (gaiplik kararları, sigortalı/hak
sahiplerinin fiil ehliyetlerinin kısıtlanması, kişiye yasal danışman, vasi, kayyum atanmasına
ilişkin kararlar, nüfus kütüklerinin değiştirilmesi ile düzeltilmesine ilişkin davalar, evlilik
birliğine ilişkin boşanma davaları, çocuğun soy bağının düzeltilmesine ilişkin kararlar vb.)
uygulanmasına yönelik başvurularda, Kurum aleyhine hükmedilen alacaklar, kararın
kesinleşmesine müteakip yapılacak başvuru tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde
ödenecektir.
- Bununla birlikte, başvuru konusu karar kesinleşmeden uygulanması mümkün olan
kararlardan ise; kararın kesinleşmesi beklenilmeksizin başvuru tarihinden itibaren 30 gün
içinde ödeme yapılacaktır.
Söz konusu ödeme işlemleri yapılmadan önce sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal
güvenlik merkezine intikal eden mahkeme kararının kesinleşmeden infazı mümkün olan
kararlardan olup olmadığının tespiti yapılacak, kesinleşmeden infazı mümkün olan/olmayan
kararlardan olup olmadığı hususunda tereddüt oluşması halinde, hukuk servislerinden görüş
alınarak işlem yapılacaktır. Bu tespit yapıldıktan sonra mahkeme kararında belirtilen
alacakların 30 gün içinde ödemesinin yapılması gerektiğinden, kararda Kurum aleyhine faize
hükmedilmiş ise asıl alacak mahkeme kararında hüküm altına alınan faizi ile birlikte
ödenecek, kararda Kurum aleyhine faize hükmedilmemiş ise sadece asıl alacağın ödenmesi
için gerekli işlemler yapılacaktır.
Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve
çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıklarının kesilmesi ve ödenen tutarların Kanunun 96
Adres: Mithatpaşa Cd. No:7 06410 Sıhhiye/ANKARA Ayrıntılı Bilgi : Nevin ÖZGÜL Daire Başkanı
Tel: 0312 432 10 63 Faks: 0312 432 10 62 Birim Eposta : EHGM_bhacedb@sgk.gov.tr
242
ncı maddesi hükümlerine göre geri alınması ile ilgili davalarda, (aylık kesme işleminin iptali
gibi Kurum işleminin iptaline dair verilmiş olmakla birlikte, hüküm bölümünde eda hükmü
içermeyen, bir başka deyişle hüküm bölümünde Kurum aleyhine asıl alacak, vekâlet ücreti,
yargılama gideri gibi Kurumumuz tarafından ödenmesi gereken bir alacağa hükmedilmemiş
olan; ancak uygulanması sonucu geçmişe dönük toplu ödemelere sebep olan kararlar; hizmet
tespiti, kişiler hukuku ve aile hukukuna ilişkin davalar sonucunda verilmiş kararlardan
olmadığından) bu kararların uygulanması için kararın kesinleşmesi beklenilmeksizin başvuru
tarihinden itibaren 30 gün içinde ödeme yapılacaktır.
Mahkemelerce, Kanunun 4/1- (a) bendi kapsamındaki sigortalı ve hak sahiplerine
geriye dönük aylık ve faiz ödenmesine hükmedilmiş olunması durumunda;
- Mahkeme kararında hem anapara hem de faiz miktarı bildirilmiş ise, her iki ödeme
işlemi, emeklilik servislerince gerçekleştirilecektir.
- Mahkeme kararında sadece anapara tutarı bildirilmiş, faiz miktarı bildirilmemiş ise
Kurumca faiz tutarının hesaplanarak sigortalı veya hak sahiplerine ödenmesinin talep edildiği
durumlarda, emeklilik servislerince, MOSİP “Diğer İşlemler”, “MOSİP Bilgi Edinme”, “Faiz
Hesaplama Modülü” menülerinden faiz hesabı yapılacak, hesaplanan faiz tutarı anapara ile
beraber sigortalı veya hak sahiplerine ödenmek üzere aylık bağlama sistemine girilecektir.
- Mahkeme kararında hükmedilen alacak miktarı için alacaklı/vekili tarafından icra
takibi başlatılmış ve söz konusu alacak ve faizi ilgili icra dairesi tarafından gönderilen ödeme
emri ile talep ediliyor ise, emeklilik servislerince, aylık bağlama sisteminden girilen faiz ve
anapara miktarlarının ilgili icra müdürlüğü hesabına aktarılması işleminin gerçekleştirilmesi
için, söz konusu tutar MOSİP’e aktarılmadan önce muhasebe servisine yazı yazılarak icra
dosya numarası, icra müdürlüğünün adı ve aktarılacak tutarlar bildirilecek ve muhasebe
servisi tarafından söz konusu anapara ve faizin ilgili icra müdürlüğüne gönderilmesi için
MOSİP’e giriş işlemi yapılacaktır.
Kesinleşmesi beklenilmeksizin uygulanacak konularla ilgili Kurumun taraf olduğu
mahkeme kararları gereğince, Kurum aleyhine hükmedilen alacak miktarı, müracaat
tarihinden itibaren otuz gün içinde ödenecek, ancak Mahkeme kararlarında yer alan
miktarların kararın kesinleşmesinden önce ödenmesi halinde, söz konusu kararların ilgili
mercilerce bozulmasını müteakip ödenen miktarlar, ödeme tarihinden itibaren işleyecek
kanuni faizi ile birlikte ilgililerden tahsil edilecektir.